شب پره خرنوب Ectomyelois ceratoniae
این حشره که از مغز پسته در باغ و انبار تغذیه می‌نماید، همان کرم گلوگاه انار است. تخم‌گذاری حشره به‌صورت انفرادی در محل ترکیدگی لایه‌های پوست میوه یا روی مغز پسته انجام می‌شود. این آفت از مغز پسته تغذیه می‌کند. این آفت روی پسته، هم در طبیعت هنگام رسیدن محصول و هم در انبار، زیان‌های قابل توجهی وارد می‌کند.
در میوه پسته، این آفت قادر به تغذیه از پوست نرم پسته به دلیل وجود مواد صمغی و فنولی نمی‌باشد و رشد و نمو آن وابسته به دستیابی به مغز پسته می‌باشد. شب‌پره خرنوب آفتی پلی‌فاژ است و از جمله میزبان‌های دیگر این آفت خرنوب، انار، انجیر، گردو، بادام و… می‌باشند. زمستان‌گذرانی حشره در طبیعت به‌صورت لاروهای سنین مختلف در داخل دانه‌های پسته انجام می‌شود. در رفسنجان، حشرات کامل از اواخر فروردین در طبیعت شروع به پرواز روی میزبان‌های بهاره کرده و روی آنها، از جمله انار، تخم‌گذاری می‌کنند. این حشره در فصل بهار و ابتدای فصل تابستان روی میزبان یا میزبان‌های دیگر به سر برده و با فراهم شدن شرایط، زندگی خود را روی میوه پسته شروع و ادامه می‌دهد. تخم‌ریزی در میوه‌هایی که در آن ترکیدگی وجود دارد صورت گرفته و سپس تمامی مراحل تکاملی آفت درون میوه انجام می‌گیرد. با توجه به اینکه میزان جمعیت حشره روی میزبان واسط در بهار و اوایل تابستان در مقدار آلودگی دانه‌های پسته در زمان رسیدن مؤثر است، لذا از بین بردن آفت در میزبان‌های واسط به کاهش آلودگی در میوه پسته کمک می‌کند؛ به عنوان مثال، در میزبان واسطی چون انار، با از بین بردن محل تخم‌ریزی آفت (پرچم) و انهدام میوه‌های آلوده می‌توان تا حدی موجب کاهش جمعیت آفت شد. بنابراین، میزان آلودگی در میزبان واسط و وجود ترکیدگی در پوست روی دانه‌های پسته از عوامل عمده استقرار این حشره در باغات پسته می‌باشد.
روش‌های کنترل شب‌پره خرنوب (کرم خرنوب) در باغ‌های پسته
اقدامات پیشگیرانه و غیرشیمیایی
حذف میزبان‌های واسط از جمله درختان انار و انجیر غیراقتصادی حاشیه باغ‌های پسته به کاهش جمعیت این آفت کمک می‌کند. با توجه به اینکه جمعیت آفت و میزان خسارت آن در ماه‌های شهریور و مهر، یعنی همزمان با رسیدن میوه و ایجاد ترکیدگی بر روی پوست آن، افزایش می‌یابد، برداشت به موقع محصول از میزان خسارت آفت می‌کاهد.
رعایت بهداشت باغ و جمع‌آوری و سوزاندن پسته‌های باقیمانده روی درختان و زیر آنها (حتی جمع‌آوری میوه‌های انار آلوده) به کاهش جمعیت آفت کمک می‌کند. در شرایطی که محصول برداشت شده به لارو و شفیره آفت آلوده باشد، قبل از انبار نمودن محصول نسبت به مبارزه با آفت با روش‌های فیزیکی (حذف دانه‌های آلوده) و یا شیمیایی اقدام شود.
یک تجربه: یکی از تجربیات اینجانب برای کاهش جمعیت، اصلاح خاک و کاهش ترکیدگی دانه پسته می‌باشد. در این خصوص، سال 1393 باغ فندقی در منطقه مروست که هر سال خسارت بالایی را متحمل می‌شد و خاک سبک داشت، با اصلاح خاک در زمستان و مبارزه شیمیایی در باغ، همزمان با حضور لاروها (اواخر خرداد) با دیازینون 1.5 به همراه صابون 2 لیتر در هزار، توانستیم جمعیت آفت را کنترل کنیم و در سال‌های بعد نیاز به هیچ کنترلی با این آفت نبود.
اگر پسته پس از برداشت و ضبط در انباره‌هایی نگهداری شود که دمای آن کمتر از 9 درجه سانتی‌گراد باشد، فعالیت آفت متوقف شده و قادر به خسارت نیست.
مبارزه شیمیایی و گازدهی
در خصوص مبارزه شیمیایی برای هر مترمکعب محصول انبار شده، 1.5 قرص بزرگ (3 گرمی) و یا 5.5 قرص کوچک (0.6 گرمی) فسفوتوکسین استفاده می‌شود. قبل از قرص‌گذاری، تمام درها و پنجره‌ها و فضای خروجی انبار باید مسدود گردد یا بر روی محصول نایلون کشیده شود. مدت زمان گازدهی برای از بین بردن شب‌پره‌ها بستگی به درجه حرارت انبار دارد، به‌طوری که هر چه دمای انبار بالاتر باشد، مدت زمان گازدهی کاهش می‌یابد.
دوز مصرفی قرص بر اساس دمای انبار:
- درجه حرارت 12 تا 15 سانتی‌گراد: تعداد 5 قرص بزرگ (3 گرمی) یا 4 قرص کوچک (0.6 گرمی)
- درجه حرارت 16 تا 20 سانتی‌گراد: تعداد 4 قرص بزرگ (3 گرمی) یا 3 قرص کوچک (0.6 گرمی)
- درجه حرارت 21 سانتی‌گراد و بالاتر: تعداد 3 قرص بزرگ (3 گرمی) یا 2 قرص کوچک (0.6 گرمی)