کرم سفید ریشه Polyphylla olivieri
کـرم سـفید ریشـه آفت انـواع درختان میوه هسـته دار، دانـه دار، درختان غیـر مثمـر ، گیاهـان زینتـی و برخـی گیاهـان زراعـی در مناطـق سـرد و معتدل ایران اسـت. حشـرات کامل آفت، در مناطق معتدل و سـردسیر در زمـان رسیـدن درختـان زردآلـو در طبیعـت پدیـدار میشـوند بـه ایـن دلیـل باغـداران بـه آن سوسـک زردآلورسـان میگوینـد. آفـت یـک نسـل خـود را در مـدت دو تـا سـه سـال طـی میکنـد. حشـرات کامـل سوسسک های بـزرگ بـه رنـگ قهـوهای بـا لکه هـای سـفید فـراوان روی بال پوشهـا و سـه نوارطولـی روشـن در پشـت سینـه اول بـوده و طـول آنها تا ۳۷ میلیمتر نیز می‌رسـد. حشـرات کامل دارای دو شـکل جنسـی بـوده و تشـخیص آنهـا از روی شـاخک‌ها بـه آسـانی امـکان پذیـر اسـت. شـاخک های حشـرات نـر در انتهـا دارای ۷ ورق بـزرگ و در ماده هـا دارای پنـج ورق کوچـک هسـتند. آفـت، زمسـتان را بـه صـورت لارو سـنین مختلـف در عمـق خـا ک کنـار ریشه میزبان بسر می‌برد. لارو با گرم‌شدن هوا به سمت بالا حرکت و در عمـق ۳۰ - ۲۰ سانتیمتری روی ریـشه میزبان فعالـیت می‌کـند.
علائم خسارت
نشـانه ها و علائم حملـه کـرم سـفید ریشـه، ضعیف‌شـدن تدریجـی درخـت، زرد شـدن برگ‌هـا، ریـزش زودهنـگام برگ‌هـا و در آخـر ضعیـف شـدن ریشـه و خشک‌شـدن کامـل درخـت می باشـد.علائم اولیـه آلودگـی، در سـاعات گـرم روز بـا پژمردگـی و افتادگـی برگ‌هـا خودنمایی میکند و دلیل آن، قطع بخشی از ریشه های اصلی و فرعی درختـان میزبـان میباشـد. ایـن حالـت بـا خنک شـدن هوا برطرف شـده و بسیار شـبیه علائم خسـارت بیماری پوسیدگی سـفید ریشـه اسـت که عامـل آن ، قـارچRosellinia necatrix میباشـد، امـا بایـد توجـه داشـت که خسـارت وارد شـده توسـط کرم سـفید ریشـه، از پراکنش بیشـتری در سـطح باغ برخوردار اسـت. خسـارت آفت به گونه ای اسـت که دو تا سـه عدد لارو سن آخر آن، قادرند یک درخت چهار ساله را خشک کنند. در این صورت لارو ها با قطع بخشی از ریشه های اصلی گیاه میزبان، ضمن ایجـاد پژمردگـی و سرخشـکیدگی، اسـتحکام آن را نیـز از بیـن مـی برنـد. ایـن قبیـل درختـان پـس از آبیـاری و در اثر وزش باد ریشـه‌کن میشـوند.
مدیریت کنترل تلفیقی آفت
کنترل فیزیکی
ایـن روش بـر اسـاس رفتـار حشـرات کامـل و جلـب آنهـا بـه تلـه نوری اسـتفاده میگـردد. بـرای ایـن کار در مناطـق آلـوده بـاغ تله‌هـای نـوری نصـب میشـود؛ درصـورت نبـود بـرق می‌تـوان از لامپها قابـل شـارژ در آنهـا اسـتفاده کـرد. حشـرات کامـل جـذب نـور تلـه شـده و در محفظـه تلـه بـه دام می‌افتنـد. ایـن روش بـه ویـژه بـرای کاهش جمعـیت حـشرات بالغ قـبل از تخم گذاری مؤثر است.
نکته:
این روش بیشتر در ساعات غروب تا طلوع آفتاب کارایی دارد.
تله‌ها باید به‌طور منظم تخلیه و تمیز شوند.
روش زراعی
بـا توجـه بـه تجربیـات شـخم کامـل خـاک و جمـع آوری لارو اسـت؛ البتـه پرنـدگان نیـز از آنهـا تغذیـه می‌کنند. در زمستان نیز با یخ آب زمستانه می‌توان لارو های آفت را که در خـاک زمسـتان گذرانی میکننـد، کاهـش داد. حـذف علف‌هـای هـرز بـه کاهـش جمعیـت آفـت کمـک میکنـد.
روش شیمیایی
ایـن روش بـر اسـاس کنتـرل شیمیـایی لارو هی کوچـک سـن ۱ اسـتوار اسـت و بـه صـورت لکـهای و در نقـاط آلـوده بـاغ انجـام میگیـرد. بـه ایـن منظـور سـه هفتـه پـس از ظهور حشـرات کامـل، زیـر سـایه انداز درختان آلوده را شـخم سـطحی میزنند تا نفوذپذیری آن افزایش یابد و سـپس آبیاری انجام میشود. 2 ساعت پس از آبیاری اقدام به محلول ریزی زیر سـایه انـداز درخـت میکننـد. برای اینکار از سـم فنیتروتیون به نسـبت 4 تـا6 لیتـر در هـزار لیتـر آب، اسـتفاده میشـود. بسـته بـه سـن و انـدازه تاج درخت، ۱۰ تا ۴۰ لیتر از محلول آماده شده برای هر درخت استفاده میشـود؛ محلـول بایـد تـا عمـق30 تـا 40 سـانتی‌متری خـا ک نفـوذ کنـد. از آنجـا کـه هـدف از ایـنکار از بیـن بردن الروهای سـن یک کوچک آفت اسـت، بنابراین این روش باید سـه سـال متوالی اجرا شـود تا نسل کامل آفـت تحـت پوشـش قـرار گیـرد. برای جلوگیـری از آلودگی مجدد ناشـی از پـرواز حشـرات بالـغ از باغ‌هـای همجـوار، اجـرای هماهنـگ و فراگیـر این روش توسـط تمامی باغداران منطقه ضروری اسـت. سـموم لاروکش دیگری مانند سـایپرمترین و فن‌والریت نیز برای کنترل کرم سـفید ریشـه قابل استفاده هستند. بـرای تاثیرگـذاری بهتـر سـموم لازم اسـت ابتـدا در روزهـای گـرم بهـار یـا تابسـتان، پیـش از مصـرف سـم، آبیاری سـنگین صورت گیرد تـا ا کسیژن خـا ک کاهـش یابـد و در ادامـه بـا اسـتفاده از محلـول سـم، جـذب سـم توسـط لارو ها بیشـتر شـود.
توجه: رعایـت دقیـق زمان‌بنـدی، دوز مصرفـی و تنـاوب سمپاشـی بـرای موفقیـت ایـن روش حیاتـی اسـت. ترکیب این روش با راهکارهای غیرشیمیایی مانند یخ‌آب زمستانه و شخم عمیق نتایج بهتری در کنترل آفت دارد.
